Prowokator, ale również geniusz. Obdarzony wyjątkowym talentem Stanisław Przybyszewski jest jednym z najważniejszych twórców okresu Młodej Polski. Kim tak naprawdę był Przybyszewski?

Jego postać jest jednym z najlepszych przykładów młodopolskiego twórcy, przedstawiciela ówczesnej cyganerii, który swoim życiem dawał przykład artysty niebojącego się skandalizujących tematów i nie zważał przy tym na to, że nie był rozumiany. Także dzisiaj Stanisław Przybyszewski inspiruje i szokuje.

Początki życia Stanisława Przybyszewskiego

Stanisław Przybyszewski, nazywany także Stachem, urodził się 7 maja 1868 roku w miejscowości Łojewo zlokalizowanej w województwie kujawsko-pomorskim. Był synem wiejskiego nauczyciela.

Nauki pobierał początkowo w gimnazjum w Toruniu, a następnie w Wągrowcu, które ukończył w 1889 roku. Wyjechał do Berlina, w którym rozpoczął studia architektoniczne, a potem medyczne.

Przybyszewski studiów jednak nie zakończył. Został wydalony z uczelni po tym, jak aresztowano go za kontakty z ruchem robotniczym.

Stanisław Przybyszewski w Berlinie

Wyjazd Przybyszewskiego do Berlina stał się początkiem jego życia artystycznego. To właśnie wtedy wszedł on w środowisko berlińskiej bohemy i zaczął przyjaźń z wieloma znanymi artystami, w tym między innymi byli to August Strindberg, Edvard Munch, Ola Hansson, Carl Ludwig Schleich.

Wówczas Stanisław Przybyszewski zaczął także tworzyć. Powstały eseje Zur Psychologie des Individuums. I. Chopin und Nietzsche. II. Ola Hansson (O psychologii jednostek). Przybyszewski rozpoczął również pracę w „Gazecie Robotniczej” wydawanej dla Polaków przebywających na emigracji w Niemczech.

Przełomowym momentem w jego życiu było założenie czasopisma „Pan”, które stało się jednym z najważniejszych pism okresu modernizmu w Niemczech.

Cyganeria krakowska i liczne podróże

W 1898 roku Przybyszewski powrócił do Krakowa, gdzie stanął na czele pisma „Życie”. Był bardzo ważną personą krakowskiej cyganerii. To wtedy powstał między innymi młodopolski manifest „Confiteor”, który jest jednym z najważniejszych dzieł programowych tego okresu literackiego w Polsce.

Następnie twórca wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania, między innymi podróżował do Rosji, Monachium, Pragi, Poznania, Zakopanego, Bydgoszczy, Warszawy, jednak nigdzie nie osiadł na dłużej.

Pod koniec życia nawrócił się na katolicyzm. Zmarł na ojczystych Kujawach, w dworku w Jarontach 23 listopada 1927 roku.

Burzliwe życia Stanisława Przybyszewskiego

Przybyszewski prowadził burzliwe życie, także związane z licznymi kobietami, z którymi się wiązał.

Jego pierwszą żoną była Marta Foerder. Popełniła ona z jego powodu samobójstwo. Następnie związany był z jedną z modernistycznych muz – Dagny Juel – pianistką z Norwegii. Poślubił również Jadwigę Kasprowicz – byłą żonę Jana Kasprowicza, która odeszła od niego, by związać się z Przybyszewskim. Miał też liczne romanse.

Stanisław Przybyszewski – genialny twórca

Przybyszewski był jednym z najważniejszych twórców okresu Młodej Polski. Miał on również duży wpływ na kształtowanie się niemieckiego modernizmu i był jedną z jego czołowych postaci.

Wśród jego znanych dzieł znalazły się dwa manifesty młodopolskie: „Confiteor” i „O nową sztukę”. To właśnie on wprowadził hasło „sztuki dla sztuki”.

Tworzył także powieści, opowiadania, poezje, dramaty. Wśród jego dzieł znajdują się między innymi: trylogia „Homo sapiens”, „Dzieci szatana”, „Synowie ziemi”, „Mocny człowiek”, „Dzieci nędzy”, „Krzyk”, „Dla szczęścia”, „Śnieg”, „Goście”, „Matka” czy „Złote runo”.

Zatem Stanisław Przybyszewski to bardzo ważna postać w polskim życiu kulturalnym okresu Młodej Polski – to właśnie on wpłynął na wizerunek tej epoki.